تقی حاج آخوندی با نام هنری نوذر پرنگ (زاده ۲۰ اسفند ۱۳۱۶ تهران – درگذشته ۲۲ مرداد ۱۳۸۵ تهران) شاعر و ترانهسرای ایرانی که نام او بیشتر به خاطر سرودن شعر ترانه ی مشهور «تولد، تولد، تولدت مبارک!…» شنیده میشود، امّا نزد علاقهمندان به شعر و ادبیات فارسی، وی به خاطر غزلیات بسیار زیبا و دلپذیری با در هم آمیختن مضامین تازه با مفاهیم کلاسیک سرودهاست، شهرت دارد.
پرنگ از شاعران برجستهى عرصه ى شعر پارسى است که به سبب گوشهگیرى ذاتى خود، آن چنان که شایستهى نام و هنر اوست، شناخته نشده است. او شاعری است که در چندین قالب شعرهای خوبی سروده است. قالبهایی که او به کار گرفته غزل، مثنوی، چارپاره و شعر نو هستند.
کسانى که شعر او را خوانده اند و به ویژه آنانى که از سرِ ژرفنگرى و نکتهسنجى، به خوانش اشعار او پرداخته اند، نیک دریافتهاند که نوذر پرنگ، از کم نظیرترین و به جرأت مىتوان گفت: تکرار ناشدنىترین شاعران زبان پارسى است .
این ادّعا بر خواننده، اثبات نمىشود مگر این که ساعتى و بلکه دقایقى در گلشن خیال این شاعر چیره دست گشت و گذارى کند، او که با قالبهاى متنوّع و شیوههاى گوناگون سخنسرایى از غزل و مثنوى و چارپاره گرفته تا شعرهاى نیمایى و سپید و ترانه و تصنیف، ثابت کرده است که سخن چون موم در دستانش نرم است و به اقتضاى حال و مقام، آن را عرضه مىدارد.
او همچنین با مبانی زبانشناسی و ریشهشناسی واژه آشنائی کامل داشت و در زمینه ی زبان های باستانی و زبان پهلوی و اوستایی در آمریکا تحصیل کرده بود.
او تحصیلات ابتدایی خود را در تهران انجام داد و برای دبیرستان به مدرسه ی دارالفنون وارد شد. وی هم چنین یک سال هم در دبیرستان ابوریحان تحصیل کرد. در دوران تحصیل با بهرام بیضایی، داریوش آشوری، نادر ابراهیمی و عباس پهلوان همدرس بود.
پرنگ سرودن شعر را از همان دوران دبیرستان آغاز کرد و کمکم برخی از اشعارش را برای صفحات ادبیِ نشریاتِ مختلف فرستاد.
شعرهای او که به زودی شهرت و محبوبیت برای او به ارمغان آورد، نخستین بار در روزنامههای آن زمان و بعدها در صفحه ی ادبی هفته نامه روشنفکر که ترانههای بهشتی نام داشت و فریدون مشیری این صفحه را اداره میکرد، چاپ شد.
در دهههای ۱۳۳۰ و ۴۰ شعرهایش علاوه بر نشریه روشنفکر در ماهنامه سخن نیز چاپ میشد و خوانندگان بسیار داشت. او میخواست تنها به نام نوذر پرنگ نامیده شود.
در نوجوانی و برای طبعآزمایی وی ترانهسرایی برای خوانندگان مرد و زن رادیو را آغاز کرد و برای خوانندگانی همچون ویگن، پوران، الهه، منوچهر، گوگوش، مهتاب و دیگر هنرمندان، بیش از یکصد ترانه سرود که معروفترین آن ها ترانهٔ بسیار مشهور تولدت مبارک (با آهنگی از انوشیروان روحانی که نخستین بار توسط ویگن اجرا شد)، «غروبا که میشه روشن چراغا» (با آهنگ و صدای منوچهر )، اسب سُم طلا (با آهنگ عطاءاله خرم و صدای ویگن) است.
ترانه های او را بسیاری از خواننده ها خوانده اند :
ویگن: فنجون طلا – غزال – اسب سُم طلا – تولدت مبارک
کوروش یغمایی: تفنگ دسته نقره – قصه – سرنوشت – غمناک – خیابان – باغ – دنیاها و فاصلهها
منوچهر سخایی: کلاغها
عارف: خواستگاری
رامش: خواب بیداری
گوگوش: خواب بیداری – آسه برو ، آسه بیا – عروسک قشنگم – رویای نقش بر آب (خواب و خیال) همراه با رامین – عمر غمگین
وی همچنین از دوران جوانی خویش آشنایی نزدیکی با علی اسفندیاری (نیما یوشیج) پیدا کرد و با او رفت و آمد داشت که همین آشنایی موجب شد که وی در عرصه ی شعر نو نیز به طبعآزمایی بپردازد.
در سال ۱۳۴۹ به دعوت برادرش راهی آمریکا شد و در آن جا نخست به تحصیل در رشته ادبیات پرداخت و سپس در دانشگاه رایس در حوزه ی ادبیات تطبیقی و زبانشناسی باستان نیز تحصیل کرد.
حد فاصل سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ موفقترین سالهای زندگی هنری و ادبی وی بود، چرا که او، بهترین و زیباترین شعرهایش را در همین سالها سرود و در ماهنامه ی سخن و همینطور هفتهنامههایی هم چون روشنفکر، سپید و سیاه، امید ایران، هفتهنامه فردوسی و ماهنامه سخن منتشر شد.
نوذر پرنگ در ۲۲ مرداد ۱۳۸۵ در ۶۹ سالگی بر اثر ابتلا به آسم و سیروز کبدی درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
آثار نوذر پرنگ :
فرصت درویشان، مجموعه اشعار نوذر پرنگ به کوشش: سعید نیاز کرمانی، انتشارات پاژنگ، چاپ سال ۱۳۶۵
آن سوی باد، مجموعهای از سرودههای «نوذر پرنگ» (شامل غزلها، شعرهای نیمایی، شعرهای سپید، مثنویها و چهار پارههای به هم پیوسته ی او)، به کوشش: بیژن ترقی، انتشارات سنائی، چاپ سال ۱۳۸۲
مقالاتی در حوزه ادبیات و نقد ادبی همچون نظری بر مقدمه حافظ سایه