عارف عارف کیا ، ملقب به سلطان قلبها و حنجره ی طلایی در ۱۹ مرداد ۱۳۱۹ / ۱۰ اگوست ۱۹۴۰  در تهران چشم به دنیا گشود (بر طبق اعلام سایت رسمی خود ، اما در برخی منابع دیگر محل تولد او را نمین اردبیل ذکر کرده اند) .

پدرش عبدالله و مادرش طاهره از اهالی اردبیل بودند و هر دو اصالتا تورک زبان بودند ، مادر عارف متولد باکو و در رشته ی دندان پزشکی دانشگاه مسکو مشغول به تحصیل بود. به دلیل بروز برخی از مشکلات، تحصیل خود را رها کرد و به اردبیل کوچ نمود ، با پدرش عبدالله ازدواج کرد که حاصل این ازدواج عارف حنجره طلایی موسیقی ایران شد اما این ازدواج خیلی زود به جدایی رسید.

عارف از کودکی به خاطر علاقه دایی اش به گوش دادن رادیو و خصوصا رادیوی باکو یا بادکوبه با دنیای ترانه و موسیقی آشنا شد، این رادیو علاوه بر آهنگهای آذری و غربی گاهی اوقات اوپراهای معروف اروپایی را هم پخش میکرد و به همین خاطر عارف با سبک و سیاق موسیقی اوپرایی به طور ناخودآگاه آشنایی یافت .

مرد حنجره طلایی از 6 سالگی شروع به خواندن ترانه کرد و از طریق اجراهایی در جشن های مدرسه ، کنسرت ها و اجراهای محلی خوانندگی خود را ادامه داد (در 9 سالگی اولین کنسرت خود را برای سازمان حمایت مادران و کودکان اجرا کرد).

به تدریج در نوجوانی وارد گروه کر ملی به رهبری ایرج گلسرخی شد و کمی در این گروه هنرنمایی کرد و تا دیپلم و کلاس ششم همچنان در جشن های مدرسه طنین صدای خود را به رخ دیگران می نشاند.

عارف بزرگترین اجرای خود را در جشن پایان سال تحصیلی (جشن بزرگ تالار فرهنگ) در حضور خیل جمعیت و برخی از شخصیت های معروف دربار انجام داد و مورد تحسین همگان قرار گرفت.

عارف نه تنها در خوانندگی بلکه در تصویر گری و نقاشی هم دستی داشت ، آنچنان که پس از اتمام تحصیلات خود ، مدتی به کار تصویر گری و نقاشی بیلبوردهای خیابانی به همراه یکی از دوستان خود روی آورد و از این راه اندک درآمدی برای خود بدست آورد. سپس با توجه به رشته ی تحصیلی خود که درودگری بود از طریق آزمون استخدامی  به کار تدریس در یکی از هنرستان های قزوین مشغول شد. وی تنها سه روز در هفته در این هنرستان تدریس می کرد و با توجه به اوقات بی کاری زیاد خود در طول هفته به همراه یکی از دوستانش یک گروه آماتور موسیقی تشکیل داد این گروه اجرای قطعات موسیقی در تلویزیون خصوصی را انجام می دادند.  عارف در این گروه ترانه های “جلوه ی ماه” و “مادر” را خواند که چندین بار در طول هفته از این تلویزیون پخش می شد اما نتوانست موفقیت چندانی بدست بیاورد. به دلیل فعالیت های هم زمان خود در کار خوانندگی و کار تدریس ، شغل خود را در هنرستان از دست داد.

پس از تجربه ناموفق اجرا و خوانندگی در تلویزیون خصوصی ، عارف همچنان رویای کار در تلویزیون را در سر داشت به خصوص که بسیاری از خوانندگان و استادان به نام موسیقی آن زمان در تلویزیون حضور داشتند.

در سال 1340 به صورت تصادفی با یکی از کارمندان تلویزیون ملاقات کرد وی که اسد منصور نام داشت پلی برای حضور عارف در تلویزیون شد. او عارف را با بابک افشار از آهنگسازان قدیمی و برجسته آن زمان آشنا کرد .پس از مدتی در تلویزیون با همراهی خواننده و بازیگر آشوری به نام نارملا به کار دوصدایی روی آورد ، و این دو به کمک بابک افشار که کار آهنگسازی را برای آنها انجام میداد گروه خود را تشکیل دادند و خیلی زود به موفقیت چشمگیری رسیدند.

پس از عزیمت نارملا به آمریکا و به هم خوردن گروه دو نفره ، عارف اجرا های خود را ادامه داد و همچنان در کار خود موفق بود. او تصمیم گرفت کار در رادیو را هم پیگیری کند اما رادیو فیلتر قدرتمندی به نام شورای موسیقی داشت این شورا از موسیقیدانان سنتی تشکلیل می شد که به کار و نحوه ی اجراهای موسیقی در رادیوی ملی نظارت داشتند. اعضای این گروه که از موسیقیدانان به نام بودند معمولا روی خوشی به موسیقی های پاپ نشان نمی دادند و تمامی افرادی که می خواستند برای رادیو اجرا داشته باشند باید تست صدا و اجرای خود را در حضور این شورا انجام می دادند و معمولا درصد بالایی از این افراد موفق به دریافت تاییدیه شورا نمی شدند. اما با تمام مشکلات و سخت گیری های پیش رو ، عارف توانست با موفقیت مهر تایید مبنی بر کوک بودن صدای خود را از شورای موسیقی بگیرد و موج های رادیو را با ترانه های پاپ همچون  خوانندگان دیگر از قبیل ویگن ، منوچهر سخایی ، محمد نوری و… تسخیر کند.

در سال 1341 عارف اولین کار خود را با همکاری شرکت رویال که آن زمان استدیوی ضبط موسیقی بود و ترانه های اجرا شده را روی صفحات گرامافون تولید می کردند ، به بازار ارائه کرد . این کار شامل ترانه ی دو صدایی با همراهی پوران بود که “هفت آسمان” نام داشت و خیلی زود عارف را تنها در 22 سالگی به اوج محبوبیت رساند.

عارف در شهریور ۱۳۵۳ به دلیل اجرای زنده ترانه به امید دیدار در مراسم افتتاحیه بازی های آسیایی در ورزشگار آزاد تهران، عالی ترین مدال فرهنگی کشور را گرفت.

عارف پیش از دریافت دیپلم ازدواج کرد ، او در مجموع 4 بار ازدواج نمود که آخرین همسر وی خانم عسل آزاد می باشند ، حاصل این ازدواج ها 4  دختر به نام‌های سهیلا، سابرینا، نازلی و نیکیتا و یک پسر به نام سهیل بود که در سن 41 سالگی به دلیل بیماری سرطان در آلمان درگذشت.

عارف از جمله هنرمندانی بود که با وجود انقلاب و سخت گیری هایی که برای خوانندگان و بازیگران بعد از آن پیش آمده بود همچنان در ایران به تصور تحقق خواسته های خود ماند (حدود 7 ماه) و حتی چند ترانه ی انقلابی نیز خواند. اما سرانجام تصمیم به کوچ اجباری گرفت و ابتدا در سال 1358 به انگلیس رفت البته مقصد نهایی وی آمریکا بود که با شروع بحران گروگانگیری در ایران و قطع رابطه ی ایران و آمریکا ، این امر میسر نشد و به مدت دو سال و نیم در لندن زندگی کرد. وی در طول این مدت به صورت جسته و گریخته در کلاب ها و بارهای ایرانی برنامه اجرا می کرد. سرانجام بعد از این مدت توانست به آمریکا و شهر لس آنجلس مهاجرت کند و در آنجا سایر فعالیت های هنری خود را ادامه دهد. او هم اکنون با همسر جوان خود در کشور امارات اقامت دارد و برای ایرانیان در این شهر برنامه اجرا می کند.

عارف در طول دوران هنری خود تا به اینجا بیش از 800  ترانه خوانده و 200 ترانه هم برای رادیو اجرا داشته که هم اکنون تنها در دسترس آرشیو رادیو می باشد. عارف همچون بسیاری از خوانندگان مطرح زمان خود در چندین فیلم هم ایفای نقش داشته است ، 6 فیلمی که عارف در آنها بازی کرده است عبارتند از :

ازدواج ایرانی محصول ۱۳۴۷ – کارگردان احمد نجبیب زاده

عشق آفرین محصول 1348 – کارگردان احمد نجبیب زاده

ساقی محصول 1349 – کارگردان جمشید شیبانی

آینه زمان محصول 1349 – کارگردان احمد نجبیب زاده

قربون هرچی خوشگله محصول 1352 – کارگردان نظام فاطمی

بزن بریم دزدی محصول 1353 – کارگردان داریوش کوشان

آلبوم های رسمی عارف پیش از انقلاب با عنوان “عارف و بهترین هایش” منتشر می شد ، مجموعا در برگیرنده ی 4 آلبوم بود و همگی در دهه 50 به روی صفحات گرامافون 33 دور توسط کمپانی آهنگ روز روانه بازار شد.

عارف همچنین پیش از انقلاب چندین آلبوم مشترک با سیاوش قمیشی ، ابی ، محمد نوری ، حبیب ، ستار ، جهان و … روانه بازار کرد این آلبوم ها عبارتند از : گل سرخ ، خانه سرخ ، صلح ، رنگارنگ

سرباز کوچولو ، بازگشت ، روزگار غریبیست نازنین ، آینه در آینه ، خدا کند بیایی ، پیری / از سی سال پیش تا الان ، مرد قبیله ، ماه و پلنگ ، نازک ، سلطان قلب‌ها ، آمینه ، غریب آنام (آذری) ، وصیت‌نامه ، آلما (آذری) ، آرام بخش 1 و 2 ، شادی بخش 1 -2- 3

اگرچه تک تک ترانه های اجرا شده توسط این هنرمند برجسته دارای ارزش هنری فراوانی می باشد اما در این بین تعدادی از آنها بدون شک در ردیف ماندگارترین آثار موسیقی ایران می باشند. موسیقی اجرا شده در فیلم معروف سلطان قلب ها جزو مشهورترین ترانه های عارف است که برای همین اجرا لقب سلطان قلب ها به او داده شد. ملودی معروف سلطان قلب ها که در فیلمی به همین نام با بازیگری زنده یاد فردین اجرا شد ، توسط انوشیروان روحانی و تنظیم منوچهر چشم آذر در سال 1347 ساخته شد. نکته جالب در مورد این فیلم شاید سنت شکنی در لب خوانی برای زنده یاد فردین باشد ، چرا که طبق یک روال همیشگی ، کار ترانه خوانی برای نقش فردین در فیلم ها را حسن خواجه امیری معروف به ایرج بر عهده داشت . فردین برای اجرای ترانه‌های این فیلم انگیزهٔ شخصی داشت، او می‌گوید :

“… خیلی از دست‌اندرکاران سینما اعتقاد داشتند اگر ایرج جای فردین نخواند، فردین شکست می‌خورد. به همین خاطر من «سلطان قلبها» را ساختم با صدای عارف. از دیگر دلایلش این بود که ایرج هم مثل جلیلوندجای همه می‌خواند و از طرف دیگر دستمزدش را هم زیاد کرده بود.

در هر روی این اتفاق یکی از تاثیرگذارترین و ماندگارترین آثار موسیقی ایران را رقم زد تا آنجا که پس از موفقیت در گیشه های سینما ، صفحات گرامافون حاوی ترانه های اجرای شده در این فیلم روانه بازار شد. همچنین سلطان قلب ها بار دیگر توسط عارف در سال 1372 و تنظیم عبدی یمینی بازخوانی شد و این بار این اجرا با یک گروه بزرگ نوازدندگان و دسته ی کر ، و کیفیتی بسیار بالاتر در استدیو انجام شد اما هرگز نتوانست محبوبیت اجرای اول را بدست آورد.