حسین گل‌گلاب ادیب و ترانه‌سرای معاصر است که همگام با استادان تراز اول دوران خود در نواختن ساز، نوازنده‌ای ماهر به‌شمار می‌آید. سرود معروف «ای ایران» او که تحت تاثیر اوضاع آن روزگار ساخته شده بود، همچنان احساسات هر شنونده ای را بر انگیخته و به مخاطب حس غرور ملی می دهد.
سرود ملی، نمادی از مفاهیم مربوط به ملیت است و این مفهوم در ذهن شهروندان آگاه شکل می گیرد. هرچند سند و مدرک مشخصی در دست نیست اما به احتمال زیاد به کاربردن و معادل قراردادن واژه کهن سرود برای نامیدن آنچه که در جهان غرب به نام Anthem مطرح است، ابداع شخصی استاد علینقی وزیری است. ساخته ها و سروده های میهنی او از لحاظ هنری بسیار با اهمیت و غنای بیشتری نسبت به دیگر کارها دارد. سرود «ای ایران» را کلام گل گلاب می دانند. این سرود در ۱۳۲۳ خورشیدی ساخته شد. سرود ای ایران که سازنده و گوینده آن تحت تاثیر اوضاع روز آن دوره ساخته شده بود به قدری در شنونده اثر داشت که اجرای آن سه مرتبه تکرار شد. آهنگ و شعر این سرود همچنان احساسات ملی را بر می انگیزد و به شنونده احساس غرور ملی دست می دهد.
حسین گل‌گلاب در ۱۲۷۴ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدر او از نقاشان و عکاسان مشهور در دوره قاجاریه بود. از آنجا که پدر حسین با موسیقی‌دانان دوران خود دوستی داشت، پسر نواختن تار و سه‌تار را نزد آقا حسینقلی و درویش خان فرا آموخت و پس از تأسیس مدرسه موسیقی وزیری از نخستین شاگردان آنجا شد ، با همکاری کلنل کاظم وزیری و علینقی خان وزیری به کار موسیقی علاقه مند شد و بعدها نیز در آنجا به تدریس پرداخت. او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه علمیه گذراند و با به پایان بردن تحصیلات مقدماتی عازم مدرسه دارالفنون شد و در آنجا به آموختن زبان فرانسه پرداخت. فراگیری زبان روسی و انگلیسی نیز از دیگر فعالیت های گل گلاب به شمار می رود. او پس از پایان تحصیلات از ۱۲۹۸ خورشیدی به تدریس علوم طبیعی در مدرسه دارالفنون پرداخت. گل‌گلاب نخستین نویسنده کتاب درسی طبیعی در ایران بود. او از ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۷ خورشیدی ۱۲ جلد کتاب در رشته جغرافیا و طبیعی تهیه کرد که در مدارس تدریس می شد. او از ۱۳۰۷ خورشیدی مسئول تحقیقات علمی گیاه شناسی شد ، از زمان تأسیس دانشگاه تهران تا ۱۳۴۵ خورشیدی به تدریس اشتغال داشت و هیچگاه به دنبال سیاست و تجارت نرفت. گل گلاب همچنین یکی از اعضای فرهنگستان ایران به شمار می رفت و لغت های زیادی به خصوص در رشته علوم طبیعی پیشنهاد کرد. واژه‌هایی چون گلبرگ، کاسبرگ، پرچم، تخم‌دان، گلسنگ، قارچ و جلبک از پیشنهادها و برابر نهاده‌های گل‌گلاب هستند که امروز به‌خوبی در زبان فارسی جا افتاده‌اند و همگان آنها را پذیرفته‌اند.
حسین گل گلاب اگرچه در زمینه ادب و به خصوص ابداع لغت‌هایی برای فرهنگستان شهرتی در میان اهل فرهنگ و ادبیات به دست آورد اما عمده شهرتش برای سُرودن ترانه معروف «ای‌ایران» بود؛ سرودی که به شکل غیر رسمی به عنوان سرود ملی ایرانیان شناخته شده است. این سرود حاصل همکاری گل‌گلاب و روح‌الله‌خالقی به عنوان آهنگساز و غلامحسین بنان به عنوان خواننده است که بعد از اشغال ایران به وسیله متفقین در ۱۳۲۳ خورشیدی سروده شد. اندک افرادی وجود دارند که با زندگی و کارهای حسین گل گلاب آشنا هستند. ترجمه بیش از ۵۰ نمایش برای هنرستان هنرپیشگی و برگردان اپرای کارمن و اپرای فاوست از کارهای او در زمینه ترجمه است. او گذشته از کتاب‌ها و مقالاتی که در زمینه گیاه‌شناسی نوشت، نخستین‌بار آزمایشگاه‌های گیاهی ایران را به میکروسکوپ مجهز کرد. نوشتن کتاب‌هایی چون دوره جغرافیا در سه جلد و فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی با همکاری احمد آرام، غلامحسین مصاحب و … از دستاوردهای او در زمینه دانش جغرافیا هستند. همچنین جزوه صداشناسی مدرسه را نیز گل‌گلاب نوشته است. گل گلاب دراین باره می گوید: «در زمان ما پیشرفت رشته‌های علمی تندتر و بیشتر بوده و نیازمند به واژه‌های نو بیشتر است و ناچاریم بکوشیم تا برابرهای آنها را در فارسی بیابیم و به کار بریم. از زمانی که دانش های نو به کشور ما راه یافته و آموزش آنها با گشایش مدرسه دارالفنون به وسیله استادان بیگانه معمول شده برخی از دانشمندان ایرانی که با آنان همکاری داشته‌اند، دامان همت بر کمر بسته بر آن شده‌اند که گفته‌های آنان را به زبان شاگردان خود برگردانند تا فراگرفتن آن آسانتر شود، ولی چون بیشتر تحصیلات آنها بر پایه‌های زبان عربی بوده زبان شیرین فارسی را از نظر دور داشته و به چشم بی مهری به آن نگریسته‌اند.»
گذشته از غلامحسین بنان که نامدارترین اجرای ای ایران را خوانده است، خوانندگان بسیاری در سبک‌ها و سطح‌های گوناگون از جمله رشید وطن‌دوست، اسفندیار قره‌باغی، شهرام ناظری، اشرف‌السادات مرتضایی، حسین سرشار، علیرضا قربانی، رضا شاکری، انوش جهانشاهی، سالار عقیلی، زویا ثابت، کاملیا دارا، دریا دادور، محمد خاکپور خواننده پاپ و حتی دیا خواننده ایتالیایی ای ایران را اجرا کرده‌اند. اجراهای بی کلام ای ایران هم کم‌شمار نیستند که از آن میان می‌توان به اجرای ویولن جهانشاه برومند اشاره کرد. رضا روحانی هم که به کارهایی بر پایه موسیقی جاز و آمیختن آن با نوا‌های شرقی می‌پردازد در مجموعه «بذر ماه» در تکنوازی پیانو خود از ای ایران بهره برده است. ای ایران جز آن که در تمام کتاب‌های گلچین ترانه‌های موسیقی ایرانی آمده به کتاب‌های آموزشی نیز راه یافته است. برای نمونه کیوان ساکت در دفتر دوم شیوه نوین آموختن تار و سه‌تار و محمدرضا ابراهیمی و علی صمدپور در همساز۱۲ ترانه و نت ای ایران را همراه با زندگی‌نامه خالقی آورده‌اند. ساکت در نسخه شنیداری کتاب آموزشی خود نیز ای ایران را اجرا کرده است. یکی از نخستین بازتاب‌های فرهنگی و ادبی ای ایران، در شعر «ای مرز پرگهر» از دفتر تولدی دیگر فروغ فرخزاد دیده می‌شود.
او در ۸۷ سالگی به تنظیم فرهنگ‌نامه و بیولوژی و گیاهان ایران مشغول بود که نتوانست آن را به پایان برساند و در ۱۳۶۳ خورشیدی دارفانی را وداع گفت.
© کلیه حقوق این وب‌سایت محفوظ و متعلق به Sorud است.
آیا قبلا ثبت نام کرده اید ؟?
آیا هنوز ثبت نام نکرده اید ؟?
