مهدی مفتاح آهنگساز و نوازنده قانون و ویولن در سال ۱۲۸۸ در تهران زاده شد.
وی ویولن را نزد ابوالحسن صبا و موسیقی را در هنرستان عالی موسیقی و مدرسه موسیقی وزیری آموخت. در سال ۱۳۱۹با افتتاح رادیو در ارکستر موسیقی نوین به ‌رهبری علینقی وزیری به همکاری پرداخت و قبل از آن نیز آثاری در صفحه گرامافون ضبط کرده بود. با دریافت لیسانس از دانشسرای عالی به خدمت دولت در آمد. وی نخستین مدرس و نویسنده در جهت معرفی نواختن قانون به حساب می‌آید.
مفتاح مدرس انجمن موسیقی ملی و سرپرست و نوازنده گروه موسیقی ‌سازهای ملی و مدرس هنرستان موسیقی بود. وی از سال۱۳۲۱ ناظم هنرستان موسیقی و ناظر و سرپرست آتلیه معماری و نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۲۳به اداره موسیقی کشور منتقل شد.
فعالیت‌های مهدی مفتاح عبارت بود از: نوازندگی ویولن در ارکستر موسیقی نوین به رهبری علینقی وزیری در رادیو، اولین مدرس و نویسنده روش جهت معرفی و نواختن قانون با نام «متد قانون و آهنگهایی برای این ساز»، مدرس انجمن موسیقی ملی، سرپرست و نوازنده گروه موسیقی‌سازهای ملی، مدرس هنرستان موسیقی ملی، ناظم هنرستان موسیقی ملی، مدیر هنرستان ملی، سرپرست آتلیه معماری و نقاشی دانشکده هنرهای زیبای تهران و مدرس در اداره موسیقی کشور از سال ۱۳۲۳

مهدی مفتاح نخستین مدرس قانون به شیوه آکادمیک در ایران محسوب می شود که در نتیجه تولید نمونه‌هایی ساز قانون در کارگاه ‌سازگری وزارت فرهنگ و هنر، وی شاگردانی را تربیت کرد که سیمین آقارضی و ملیحه سعیدی مشهورترین آنها هستند.
مهدی مفتاح در ارکستر ها بیشتر نوازنده ویولن بود اما قانون را نیز کم و بیش می‌نواخت و تلاش‌های وی برای معرفی و تدریس این‌ ساز باعث رواج قانون در ایران شده است. آثار موسیقایی مهدی مفتاح عمدتا از رادیوی ایران از حدود سال ۱۳۲۹ به بعد پخش شده است.
مفتاح علاوه بر موسیقی به شعر و نقاشی نیز علاقه‌مند بود و توسط پسرعمه‌اش، نیما یوشیج، نزد رسام ارژنگی به فراگیری نقاشی پرداخت. از وی مقالاتی درباره قانون در مجله «موزیک ایران» به چاپ رسیده است.
بعضی از تصانیف مفتاح امروز با صدای غلامحسین بنان از شهرت ویژه ای برخوردار هستند و توسط خوانندگان دیگری نیز باز خوانی شده اند. مهدی مفتاح در ۲۴ بهمن‌ماه سال ۷۵ درگذشت.